แหล่งเรียนรู้อำเภอเมือง

ตึกเจ้าพระยาอภัยภูเบศร
อยู่ภายในโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร  ถนนปราจีนอนุสรณ์  ลักษณะสถาปัตยกรรมเป็นตึกสองชั้นแบบยุโรป  สมัยเรอเนสซองส์  เคยใช้เป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อปี  พ.ศ. 2455  รวมทั้งพระบรมวงศานุวงศ์อีกหลายพระองค์คราวเสด็จมณฑลปราจีนบุรี  กรมศิลปากรได้
ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน และได้มีการเปิดเป็นพิพิธภัณฑ์อย่างเป็นทางการ


เมื่อวันที่  24  มิถุนายน  พ.ศ.  2539  ได้จัดทำเป็นพิพิธภัณฑ์การแพทย์แผนไทย  การแพทย์พื้นบ้านของจังหวัดปราจีนบุรี  เป็นแหล่งการศึกษาค้นคว้าวิจัย  และเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับวิถีชีวิตของคนท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับสมุนไพรและการแพทย์ของท้องถิ่น
นอกจากนี้โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร  ยังมีโครงการทัวร์สุขภาพเป็นโครงการส่งเสริมและพัฒนาการท่องเที่ยว  โดยใช้สมุนไพรบำบัดและยารักษาโรค  มีการนวด  อบ  ประคบ  และฝังเข็ม  แปรรูปสมุนไพรไทยเป็นเวชภัณฑ์

วัดแก้วพิจิตร
วัดแก้วพิจิตร  เป็นวัดที่สงบร่มเย็น  และเป็นวัดนิกายธรรมยุตวัดแรกของ จ.ปราจีนบุรี  เกิดขึ้นเมื่อในปี   พ.ศ.  2422 โดยคุณยายประมูล  โภคา  ภายหลังได้รับพระราชทานนาม  และนามสกุลจาก  พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่   6   คือ  คุณยายแก้ว   ประสงสิต   ท่านเป็นผู้รวบรวมทรัพย์สินที่ดินจากผู้ที่มีจิตศรัทธาร่วมกันบริจาค  คุณยายแก้ว  ประสงสิต  ได้สร้างถาวรวัตถุจน
ครบถ้วนเช่น  อุโบสถ  วิหาร  ศาลาการเปรียญ  ด้วยกาลเวลาและการใช้งานเมื่อมีการชำรุดก็จะต้องมีการปรับปรุงและเปลี่ยนแปลง


ในปี  พ.ศ.   2461  ท่านเจ้าพระยาอภัยภูเบศร  ได้เห็นถึงการชำรุดของอุโบสถหลังเก่าที่ใช้งานมาเป็นเวลานาน   จึงสร้างอุโบสถหลังใหม่   เพื่อทดแทนหลังเก่าที่ชำรุดผุพัง  โดยได้รื้ออุโบสถหลังเก่าที่สร้างขึ้นด้วยไม้และสร้างอุโบสถหลังใหม่ขึ้น ทดแทนด้วยการก่ออิฐถือปูนเป็นหลังแรกของจังหวัดปราจีนบุรี  
โดยสร้างทับพื้นที่ที่สร้างอุโบสถหลังเดิม  ในปัจจุบันนี้มรดกล้ำค่าชิ้นนี้ได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแห่งชาติโดยกรมศิลปากร เป็นที่ล่ำลือกล่าวขานอย่างมาก  เป็นการสร้างที่แปลกเพราะสามารถผสมผสานสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมไว้ได้ถึงสี่ชาติในอุโบสถหลังเดียวกัน


พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติปราจีนบุรี
ตั้งอยู่บริเวณด้านหลังขององค์การบริหารส่วนจังหวัดปราจีนบุรี  ประมาณ 200  เมตร  เป็นพิธภัณฑสถานประเภทประวัติศาสตร์โบราณคดี  เปิดให้เข้าชมวันพุธ – วันอาทิตย์และวันหยุดนักขัตฤกษ์  ตั้งแต่  เวลา  09.00-16.00  น. ปิดวันจันทร์  วันอังคาร 


พิพิธภัณฑ์อยู่สุขสุวรรณ์
อยู่ห่างจากตัวเมืองปราจีนบุรี 6 กิโลเมตร ตั้งอยู่ที่ 135  ถ.ปราจีนตคาม  ต.ดงขี้เหล็ก อ.เมือง จ.ปราจีนบุรี ไปทาง อ.ประจันตคาม พื้นที่โดยรอบของพิพิธภัณฑ์โอบล้อมไปด้วยพรรณไม้ สวยงามนานาชนิด อีกทั้งยังมีสัตว์สวยงามต่างๆมากมาย เมื่อท่านได้ก้าวเข้าสู่พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ ท่านจะได้พบกับตะเกียงจำนวนมหาศาล ซึ่งมีแขวนอยู่ทุกๆ ที่ไม่ว่าจะเป็นตามที่จอดรถ ร้านค้าบนเพดานตามอาคารต่างๆ แม้กระทั่งห้องน้ำอีกด้วย พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ มีอาคารทั้งหมด  5 อาคาร  คือ
            อาคารที่ 1 อาคารราชาวดี  จัดแสดงเกี่ยวกับตะเกียงโบราณ
            อาคารที่ 2 อาคารลีลาวดี  ประกอบด้วยห้องราชพฤกษ์ (ถ้วยชาม) ห้องชัยพฤกษ์ (เครื่องทองเหลือง)  ห้องกัลปพฤกษ์  (จักรยาน) ห้องทองกวาว (ของเล่นเด็ก) ห้องทองหลาง (พระเครื่อง)  และห้องทองพันชั่ง (ตราชั่ง)
            อาคารที่ 3 อาคารชวนชม  จัดแสดงเกี่ยวกับรูปเก่าของเมืองปราจีนบุรี
            อาคารที่ 4 อาคารเจ้าพายุ  เป็นอาคารรูปทรงตะเกียงเจ้าพายุเพื่อชมวิวโดยรอบ
            อาคารที่ 5 อาคารฟ้าประดิษฐ์  จัดแสดงเกี่ยวกับเรือหลากหลายชนิด